Şirketiniz uçuyor mu?📌

1.

Bir pilotsanız, gece uçuşundaysanız ve ay ışığı ya da şehir ışıkları yoksa, karanlıkta siz yere paralel biçimde dümdüz uçtuğunuzu zannederken, aslında daireler çizerek düşüyor olabilir ve bir anda yere çakılabilirsiniz.

Kulağa ilk anda tuhaf gelse de böyle bir gerçek var ve pilotlar bunu “mezarlık spirali” olarak adlandırıyor.

Uçmanın fiziği yerdekine benzemiyor. Yerdeyken, orta kulağımızdaki mekanizma sayesinde karanlıkta olsak bile “düz” olup olmadığımızı bilebiliyoruz. Ama havadayken işler değişiyor.

Uçağın içindeyseniz ve kokpitte karşınızda bir ufuk çizgisi yoksa, yani karanlıktaysanız, uçağın kanatları yere paralel pozisyonunu kaybedip herhangi bir tarafa yattığında, G-kuvvetinin iç kulağa etkisi, uçağın düz olduğunu hissetmenize neden oluyor.

Uçağın yana yatması, yani bir kanadın diğer kanadından daha yukarı kalkması, uçağın alçak taraftaki kanat yönüne doğru hafifçe dönmesini sağlıyor. Bu da spiral dalışın başlangıcı anlamına geliyor.

Uçak gittikçe küçülen daireler çizerek aşağı doğru gitmeye başlıyor ama siz bu inişi hissedemiyor, düz gittiğinizi zannediyorsunuz. Ta ki uçak yere çakılana kadar. Kayıtlarda bu şekilde düşmüş uçaklar var.

Kavraması zor, evet. Zaten Inside the Sky isimli kitabın yazarı pilot William Langewiesche de, özel bilgi ve deneyimi olmayanlar için, bundan daha kafa karıştırıcı bir şey olmadığını söylüyor. Bu yüzden gece uçuşları acemi pilotlar için çok riskli.

Yazar Malcolm Gladwell, Başarısızlık Sanatı isimli makalesi için Langewiesche ile konuşmuş ve spiral dalışı deneyimlemek için karanlık bir gecede onunla birlikte kokpite girip uçmuş.

Pilot, Gladwell’e haber vermeden uçağın kontrollü bir biçimde spiral dalışa girmesine izin vermiş. Gladwell -düşüşe ya da uçağın yan yatmasına benzer- hiçbir şey hissetmediğini, oysa ki pilotun söylediğine göre, o birkaç saniye içinde 1000 fit irtifa kaybettiklerini anlatıyor.

Karanlıkta son hızla yere doğru dönerek uçuyorsunuz ama düştüğünüzün farkında bile değilsiniz. Çakılana kadar.

2.

Dünyada her 10 girişimden 9’u çakılıyor.

Hem Forbes dergisinden Neil Patel, hem de Fortune dergisinden Erin Griffith bu oranı veriyorlar. İnanılmaz bir oran.

Ve bu konuda herkesin bir fikri var. Danışmanlar, yazarlar, gurular, analistler, pazarlamacılar, girişimciler… Konuyla ilgili herkes başarılı ve başarısız girişimleri değerlendiriyor ve fikirlerini beyan ediyor.

Ürün pazar uyumundan büyüme baskısına, başarılı olan ve çakılan girişimler hakkında belki de söylenmedik söz kalmadı. Binlerce kitap, makale, video ve podcast var. Ben ise mezarlık spirali kavramını öğrenince şunu merak ettim:

Acaba bu çakılan girişimler, karanlıkta son hızla dönerek yere doğru uçuyor ama hissetmiyorlar mıydı? Yere çarpıp infilâk edince mi fark ettiler?

Yoksa düşüşün farkındalar mıydı?

Acaba mezarlık spirali, iş dünyasında da geçerli mi?