Ekonomi doktoralı bir paspasçının 1938’deki e-ticaret girişimi

1.

Charles üniversiteden mezun olup 20 yaşında ekonomi alanında doktora yaptı. Parlak bir gençti ama 1930’larda dünya büyük bir ekonomik bunalım içindeydi. Charles’ın Chicago’da bulabildiği tek iş, paspas yapmaktı.

Bir şirkette temizlik görevlisi olarak işe başladı ve 1938’de kendi şirketini kurana kadar doktoralı bir temizlik görevlisi olarak 6 yıl boyunca paspas yaptı.

Tarihte “1929 Dünya Ekonomik Bunalımı”, “Büyük Buhran” ya da “Büyük Depresyon” olarak adlandırılan dönem, 1929 yılında 24 Ekim Perşembe günü başladı. O güne “Kara Perşembe” adı veriliyor.

Yıl boyunca yükselen New York Menkul Kıymetler Borsası, 24 Ekim Perşembe günü dibe vurdu. Zincirleme reaksiyonla 4000 kadar banka battı, binlerce insanın tüm parası yok oldu. İşin kötüsü, o günün şartlarında, sadece borsada ve kağıt üzerinde gerçekleşen sanal bir kriz yaşanmadı. Piyasada gerçekten para kalmadı. İnsanlar neredeyse takasa, yani değiş tokuşa geri döndü.

Kriz başta ABD olmak üzere 1930’lar boyunca tüm dünyayı etkiledi. Açlık, fakirlik ve sefalet bugün tahmin edebileceğimizin de ötesindeydi. Sonunda da zaten 2. Dünya Savaşı patlak verdi.

Charles böyle bir ortamda, 1930’ların başında, elinde ekonomi doktorası olan bir gençti. Yanlış zamanda yanlış yerdeydi. Ama en azından, para kazanabildiği bir işi olduğu için şanslı kesimdeydi, aç değildi. Hatta 1938’de, kendi işini kurdu.

Chicago’da doğmuş, Chicago’da büyümüş, üniversiteli hatta doktoralı bir şehir çocuğu olan Charles, çiftçilere ürün satmak üzere bir iş kurdu.

Büyük Buhran’ın göbeğinde, hayatında herhangi bir çiftliğe adımını atmamış Chicagolu bir genç, çiftçilere ne satabilir ki?

Bilmediği işe girmese miydi acaba? Hatta elinde -sigortalı- temizlik işi de varken?

Charles’ın kurduğu şirket ve markası bugün hâlâ ayakta ve 2021 geliri 12,73 milyar dolar.